Στην Ελλάδα, στην Κρήτη, το Erasmus+ ενισχύει τη δημοκρατία με έναν συμπεριληπτικό και συμμετοχικό τρόπο, εκεί όπου γεννήθηκε πριν από 2.500 χρόνια!
Πώς μπορεί το Erasmus+ να προωθήσει τον δημοκρατικό συμμετοχισμό, την ενεργό ιδιότητα του πολίτη και την κοινωνική ένταξη; Το ζήτημα αυτό, το οποίο σήμερα είναι πιο κρίσιμο από ποτέ, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όταν εξετάζεται στην Ελλάδα, τη γενέτειρα της δημοκρατίας, όπου γεννήθηκε πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια.
Αυτά τα ερωτήματα βρέθηκαν στο επίκεντρο του διεθνούς σεμιναρίου Unlocking Democracy: Inclusive Participation through Erasmus+, το οποίο διοργάνωσε το ΙΚΥ/ΕΜΣ και πραγματοποιήθηκε στα Χανιά (Κρήτη) από τις 18 έως τις 21 Νοεμβρίου 2025.
Το σεμινάριο, που ήταν μέρος των δράσεων συνεργασίας TCA–Training Cooperation Activities και στο οποίο συμμετείχαν περίπου 80 άτομα από 20 χώρες (από τους τομείς της Ανώτατης Εκπαίδευσης, της Σχολικής Εκπαίδευσης, της εκπαίδευσης ενηλίκων και της ΕΕΚ—Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης), αποτέλεσε έναν από τους σταθμούς του 2025 του μακροπρόθεσμου έργου PEACE+, που εστιάζει στη δημοκρατική συμμετοχή και στις ευρωπαϊκές αξίες και συντονίζεται από την Εθνική Μονάδα INDIRE.
Στόχος της εκδήλωσης; Να προσφέρει έμπνευση, εργαλεία και μεθόδους για τη δημιουργία των απαραίτητων συνεργασιών ώστε να αναπτυχθούν ουσιαστικά έργα Erasmus+ KA1 (Βασική Δράση 1: Μαθησιακή Κινητικότητα των Ατόμων) και KA2 (Βασική Δράση 2: Συνεργασία μεταξύ Οργανισμών και Φορέων) που προωθούν την ενεργό ιδιότητα του πολίτη, την ένταξη και τη συμμετοχική μάθηση.
Κατά τη διάρκεια του διεθνούς σεμιναρίου στα Χανιά , διερευνήθηκαν σε βάθος βασικά θέματα όπως ο διαπολιτισμικός διάλογος, η ανθεκτικότητα των κοινοτήτων και οι ευρωπαϊκές αξίες. Οι συμμετέχοντες είχαν επίσης την ευκαιρία να ανταλλάξουν ιδέες, να προβληματιστούν για προκλήσεις όπως ο αποκλεισμός και η υποεκπροσώπηση, και να εργαστούν μαζί για πρακτικές, διατομεακές λύσεις που ενδυναμώνουν τα άτομα και ενισχύουν τις κοινότητες. Επιπλέον, στη διάρκεια του συνεδρίου συζητήθηκε και το ότι η συμμετοχή προϋποθέτει πρωτίστως πρόσβαση στην ενημέρωση, ώστε να αναπτυχθεί και να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη—ειδικά σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται ολοένα και περισσότερο από τα ψηφιακά μέσα και την αυξανόμενη διάδοση της τεχνητής νοημοσύνης.
Όπως εξήγησε η Παρασκευή Αφεντάκη, η Αναπλ. Προισταμένη Διεύθυνσης της Εθνικής Μονάδας ΙΚΥ: «Είμαστε ενθουσιασμένοι που φιλοξενούμε, στη γη όπου γεννήθηκε η δημοκρατία, μια διεθνή συνάντηση για την προώθηση, διερεύνηση και ενσωμάτωση των δημοκρατικών αξιών και της ενεργού συμμετοχής των πολιτών, που αποτελούν μία από τις μεγάλες αποστολές του Erasmus+». (ΕΔΩ βρίσκεται το βίντεό της)
Η τριήμερη εκδήλωση στην Κρήτη πραγματοποιήθηκε σε δύο άξονες: από τη μια πλευρά, παρουσιάσεις ειδικών που ενέπνευσαν το κοινό και παρείχαν εργαλεία για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης· από την άλλη, εργαστήρια μεταξύ των συμμετεχόντων με σκοπό τη θεμελίωση νέων έργων στο πλαίσιο των TCA.
Ανάμεσα στις κεντρικές ομιλίες ήταν και εκείνη του Τίμου Σέλλη, διευθυντή της Ερευνητικής Μονάδας Αρχιμήδη στο Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά», με θέμα Πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών ή η πυραμίδα του Maslow επαναπροσδιορισμένη στο πλαίσιο της εποχής της ΤΝ (δείτε ΕΔΩ ένα σύντομο βίντεο για το πώς η ΤΝ μπορεί με ασφάλεια να ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής μάθησης).
Ο καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, Paul Blokker, παρουσίασε επίσης την ομιλία του Η ενεργός και δημοκρατική συμμετοχή ως τρόπος “βίωσης” των αξιών της ΕΕ.
Επιπλέον, ο Παυσανίας Καραθανάσης από το ΙΚΥ/ΕΜΣ ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για μία από τις τέσσερις οριζόντιες προτεραιότητες του Προγράμματος Erasmus+, δηλαδή τη Συμμετοχή στη δημοκρατική ζωή, τις κοινές αξίες και την ενεργό ιδιότητα του πολίτη.
Κατά τα εργαστήρια, προέκυψαν αρκετές ιδέες, μεταξύ των οποίων και μία εστιασμένη στη Βασική Δράση 2, σύμφωνα με την οποία μαθητές-εκπρόσωποι θα πρέπει να συμμετέχουν σε ανταλλαγές με συνεργαζόμενα σχολεία στο πλαίσιο της σχολικής κινητικότητας, ώστε να γνωρίσουν τις διαδικασίες εκλογής εκπροσώπων σε άλλα σχολεία.
Ωστόσο, η ενίσχυση της δημοκρατίας και των αξιών της ΕΕ μπορεί να επιτευχθεί και μέσω παιχνιδιού, όπως εξήγησε η Caroline Burm παρουσιάζοντας σε πρώτη προβολή το EU Values Escape Game, ένα διαδικτυακό παιχνίδι διάρκειας μίας ώρας για νέους—ατομικά ή σε ομάδες—που αναπτύχθηκε από τη Φλαμανδική Εθνική Μονάδα EPOS. Το παιχνίδι εισάγει τους συμμετέχοντες στις ευρωπαϊκές αξίες, τη δημοκρατική ιδιότητα του πολίτη και την ενεργό συμμετοχή με έναν διασκεδαστικό και διαδραστικό τρόπο. Θα αποτελέσει μέρος του εκπαιδευτικού υλικού που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του LTA PEACE+.
Τέλος, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν μια πολιτιστική επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, το οποίο άνοιξε τη νέα του έδρα το 2022.
Πηγή: Erasmus+ Italia
